Σχολική ετοιμότητα όλα όσα πρέπει να γνωρίζεις
Σχολική ετοιμότητα όλα όσα πρέπει να γνωρίζεις η μετάβαση του παιδιού στο σχολείο αποτελεί μείζονα αλλαγή στη ζωή του και πρέπει να είναι έτοιμο και προετοιμασμένο γι’ αυτό.
Η σχολική ετοιμότητα και επάρκεια των παιδιών σχετίζεται άμεσα με την Ακαδημαϊκή και Κοινωνική τους επιτυχία.
Αποτελεί έναν από τους πλέον αξιόπιστους δείκτες επάρκειας και ευαισθησίας της Πολιτείας, ιδιαίτερα στις οικονομικά αδύναμες κοινωνικές ομάδες.
«Ανιχνευτική Δοκιμασία Σχολικής Ετοιμότητας Α΄ ΤΕΣΤ»
Είναι μία ανιχνευτική δοκιμασία που ελέγχει πρώιμους δείκτες μαθησιακών δυσκολιών σε παιδιά ηλικίας 5-6 ετών.
Πρόκειται για ένα πρότυπο εργαλείο, που δημιουργήθηκε και σταθμίστηκε εξ’ ολοκλήρου σε ελληνικό πληθυσμό από τον Κο Μαντούδη Στέλιο, Αναπτυξιακό Εργοθεραπευτή και την Κα Θωμαΐδου Λωρέττα Επίκουρη Καθηγήτρια Αναπτυξιακής Παιδιατρικής Πανεπιστημίου Αθηνών.
Η Ανιχνευτική Δοκιμασία διαθέτει υψηλό δείκτη αξιοπιστίας και εγκυρότητας γεγονός που σημαίνει ότι συμβάλλει αποτελεσματικά στην πρόληψη των μαθησιακών δυσκολιών.
Γι’ αυτό και πρόσφατα (Ιούνιος 2008) βραβεύτηκε στο 46ο Πανελλήνιο Παιδιατρικό Συνέδριο από την Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία
Με τον Βραβείο Προληπτικής και Κοινωνικής Παιδιατρικής.
Επιπλέον η Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία ακολουθώντας τις οδηγίες της Αμερικανική Παιδιατρική Εταιρεία συνιστά ότι
Ο έλεγχος της σχολικής ετοιμότητας οφείλει να γίνεται προληπτικά σε όλα τα φυσιολογικά παιδιά πριν αρχίσουν το σχολείο.
Σχολική ετοιμότητα όλα όσα πρέπει να γνωρίζεις
Μέχρι σήμερα το μοναδικό κριτήριο έναρξης της φοίτησης του παιδιού στο σχολείο αποτελούσε η χρονολογική του ηλικία.
Σήμερα η ηλικία συνεχίζει να αποτελεί κριτήριο σχολικής ετοιμότητας.
Έχει πλέον αποδειχθεί ότι η ηλικία μόνη δεν αρκεί για την ομαλή φοίτηση ενός παιδιού στο σχολείο.
Σχολική ετοιμότητα σημαίνει τι πρέπει να ξέρει και να κάνει ένα παιδί προκειμένου να αρχίσει καλά και να φοιτήσει ομαλά στο σχολείο.
Σημαίνει τη δυνατότητά του να δεχθεί νέες γνώσεις σε Δομημένο πλαίσιο και με Καθορισμένο ρυθμό.
Αποτελεί σύνθετη λειτουργία που προϋποθέτει επιμέρους ετοιμότητες όπως:
- Γνωστική
- Γλωσσική
- Γραφική
- Κινητική
- Συναισθηματική
- Κοινωνική ετοιμότητα.
Η Σχολική Ετοιμότητα όμως δεν περιορίζεται μόνο στο παιδί.
Αλλά αφορά ταυτόχρονα και το Σχολείο, και την Οικογένεια και την Πολιτεία
Που οφείλουν να είναι και αυτά επαρκώς προετοιμασμένα και οργανωμένα ώστε να υποστηρίξουν το παιδί στη νέα του αρχή.
Επιδημιολογικά στοιχεία:
Υπολογίζεται ότι στη χώρα μας το 20-30% των μαθητών της Α΄ Δημοτικού εμφανίζουν μαθησιακές δυσκολίες
Έχουν ανάγκη από προγράμματα ενισχυτικής διδασκαλίας για την εκμάθηση της ανάγνωσης/γραφής, χωρίς υποχρεωτικά να έχουν δυσλεξία.
Πολλοί από αυτούς συνεχίζουν να έχουν μαθησιακές δυσκολίες σε όλη τη διάρκεια της φοίτησης τους.
Επιπλέον, στην χώρα μας λειτουργούν 1570 Τμήματα Ένταξης (Ενισχυτικής Διδασκαλίας) σε Δημόσια Δημοτικά Σχολεία και Νηπιαγωγεία και 336 Ειδικά Σχολεία.
Σε αυτά θα πρέπει να προστεθούν τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες που αντιμετωπίζονται με ιδιαίτερα μαθήματα στο σπίτι ή σε φροντιστήρια.
Σύγχρονες νευροφυσιολογικές έρευνες επιβεβαιώνουν και πειραματικά ότι τα πρώτα χρόνια της ζωής μας είναι κρίσιμα .
Καθοριστικά για την ανάπτυξη του εγκεφάλου μας και τη μάθηση.
Κατά τη διάρκεια τους επιτελούνται στο εγκέφαλο βασικές λειτουργίες όπως αύξηση του αριθμού των συνδέσεων μεταξύ των νευρικών κυττάρων.
Συναπτογέννεση αλλά και απώλεια των συνδέσεων που δεν χρησιμοποιούνται
Κλάδεμα-Pruning που επηρεάζουν τη δομή του και σηματοδοτούν την λειτουργία του.
Προληπτικός Έλεγχος Σχολικής Ετοιμότητας:
Η Σχολική Ετοιμότητα μπορεί να ελεγχθεί με ειδικές Αναπτυξιακές δοκιμασίες.
Στις ΗΠΑ και σε πολλές χώρες της Ευρώπης Δοκιμασίες Σχολικής Ετοιμότητας. γίνονται προληπτικά σε όλα τα παιδιά
Πριν από την έναρξη της σχολικής τους φοίτησης ώστε να εντοπίζονται έγκαιρα όσα δεν είναι έτοιμα και να προετοιμάζονται με την κατάλληλη εκπαίδευση ή /και προσαρμογή του σχολείου.
Στη χώρα μας Προληπτικός Έλεγχος Σχολικής Ετοιμότητας γίνεται σε πολύ περιορισμένη κλίμακα σε λίγα
Tι είναι σχολική ετοιμότητα
που διαθέτουν οργανωμένες υπηρεσίες ειδικής αγωγής.
Τα ανιχνευτικά τεστ που χρησιμοποιούνται σε αυτές τις περιπτώσεις ,παρότι δεν είναι σταθμισμένα, είναι ενδεικτικά των δυνατοτήτων των παιδιών και αποδεικνύονται χρήσιμα στην πράξη γιατί αποτρέπουν τη σχολική αποτυχία.
Η σωστή προετοιμασία για το σχολείο είναι σημαντική γιατί μπορεί να επηρεάσει αυτές τις διαδικασίες και να αποτρέψει τη σχολική αποτυχία.
Είναι γνωστό ότι η Σχολική Αποτυχία οδηγεί τα παιδιά σε
- χαμηλή αυτοεκτίμηση,
- αρνητική θέση για το σχολείο και τη μάθηση
- διαταραχές συμπεριφοράς
- που προδιαθέτουν αργότερα σε εγκατάλειψη του σχολείου,
- παραπτωματική συμπεριφορά,
- χρήση εθιστικών ουσιών
- εφηβική εγκυμοσύνη.
Είναι γνωστό ότι η διάγνωση των μαθησιακών δυσκολιών στην Ελλάδα γίνεται αφού το παιδί έχει ήδη φοιτήσει στις δύο πρώτες τάξεις του Δημοτικού σχολείου και έχει εμφανίσει μειωμένη απόδοση σε αυτές.
Έτσι, χάνεται πολύτιμός χρόνος για την διάγνωση και κυρίως για την αντιμετώπιση των μαθησιακών του δυσκολιών, με σημαντικό κοινωνικό και οικονομικό κόστος για την Οικογένεια και την Πολιτεία.
Ο προληπτικός έλεγχος με την Ανιχνευτική Δοκιμασία Σχολικής Ετοιμότητας Α΄ ΤΕΣΤ, προλαμβάνει σε σημαντικό βαθμό τις οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις που συνεπάγεται η σχολική αποτυχία.
Σχολική ετοιμότητα όλα όσα πρέπει να γνωρίζεις Κοινωνικός παράγοντας
Χορηγώντας το Α΄ ΤΕΣΤ προληπτικά σε φυσιολογικά παιδιά πριν αρχίσουν το σχολείο, διαπιστώσαμε τα εξής:
- Η έγκαιρη ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της οικογένειας βοηθά στην καλύτερη προετοιμασία του παιδιού για το σχολείο.
- Στα παιδιά που ανιχνεύονται με ήπιες αναπτυξιακές δυσκολίες, η πρώιμη θεραπευτική αντιμετώπιση πριν αρχίσουν το σχολείο τα βοηθά να τις ξεπεράσουν και να προετοιμαστούν καλύτερα για το σχολείο.
- Τα θεραπευτικά προγράμματα που γίνονται σε μικρή ηλικία και πριν την έναρξη του σχολείου έχουν καλύτερα αποτελέσματα και είναι πιο σύντομα.
- Το σχολείο έχει την δυνατότητα να προετοιμάζεται και να ενημερώνεται έγκαιρα ώστε να μπορεί να παρέχει υποστηρικτική εκπαίδευση στα παιδιά που έχουν ήδη διαγνωστεί με κάποια μαθησιακή δυσκολία.
- Δίνει την δυνατότητα στα παιδιά που εμφανίζουν σοβαρότερα αναπτυξιακά προβλήματα ς να επωφεληθούν επαναλαμβάνοντας το τμήμα του Νηπιαγωγείου, ώστε να τους δοθεί ο χρόνος για την κατάλληλη θεραπευτική παρέμβαση.
Οικονομικός παράγοντας
Διάγνωση μαθησιακών δυσκολιών
Η εξέταση των μαθησιακών δυσκολιών είναι μία εξέταση η οποία γίνεται πιο χρονοβόρα και σύνθετη όσο μεγαλώνει η ηλικία του παιδιού.
Έτσι για ένα παιδί που έχει τελειώσει την Α΄ Δημοτικού και Β΄ Δημοτικού και παραπέμπεται για έλεγχο μαθησιακών δυσκολιών.
Απαιτούνται λήψη ιστορικού την οποία κατά κανόνα ακολουθούν ειδικές δοκιμασίες όπως οπτικοκινητικού συντονισμού, οπτικής αντίληψης, εκτίμησης λόγου, υπερκινητικότητας ADHD και ερωτηματολόγιο συμπεριφοράς. Απαιτούνται δηλαδή συνολικά τουλάχιστον 1,5 – 2 εργατοώρες για το κάθε παιδί.
Για τα παιδιά που έχουν τελειώσει την Γ΄ Δημοτικού έως ΣΤ΄ Δημοτικού.
Χρειάζονται πιο σύνθετες και χρονοβόρες δοκιμασίες ελέγχου που περιλαμβάνουν επιπλέον δοκιμασίες
- γραφής και ανάγνωσης
- ορθογραφίας
- σύνθεσης κειμένου
- κατανόησης κειμένου
- έλεγχος μαθηματικής σκέψης
- και τεστ νοημοσύνης
Χρειάζονται δηλαδή 3 – 4 εργατοώρες.
Τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο σύνθετα για τα παιδιά που αρχίζουν και φοιτούν στο γυμνάσιο όπου ο μαθησιακός έλεγχος περιλαμβάνει επιπλέον και αξιολόγηση των συσσωρευμένων μαθησιακών κενών από τις προηγούμενες τάξεις γεγονός που καθιστά τη διαδικασία ελέγχου πιο χρονοβόρα και απαιτητική. Απαιτούνται δηλαδή πάνω από 4 ώρες.
Έτσι ερμηνεύεται η μεγάλη λίστα αναμονής στις υπηρεσίες όπου παραπέμπονται παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες.
Τα δεδομένα αυτά ενισχύουν τα πλεονεκτήματα του προληπτικού ελέγχου της Σχολικής Ετοιμότητας με τον οποίο προλαμβάνονται σε σημαντικό βαθμό οι μαθησιακές δυσκολίες των παιδιών πριν αρχίσουν το σχολείο και αποφεύγονται οι κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις που αναφέρθηκαν.
Σημειώνεται ότι ο χρόνος χορήγησης της Ανιχνευτικής Δοκιμασίας στη προσχολική ηλικία είναι μόνο 15 λεπτά.
Θεραπεία και παρέμβαση
Έχει διαπιστωθεί ότι η πρώιμη παρέμβαση έχει καλύτερα αποτελέσματα και είναι συντομότερη όταν
- το παιδί είναι μικρότερης ηλικίας
- φοιτά στο νηπιαγωγείο
- έχει κάνει αναστολή φοίτησης
Αντίθετα όταν η διάγνωση και η έναρξη της θεραπευτικής παρέμβασης γίνει μετά την έναρξη του σχολείου, είναι πιο δύσκολη και πιο χρονοβόρα
Kαθόσον το παιδί πρέπει ταυτόχρονα να προετοιμάζεται πάνω στην καθημερινή ύλη της τάξης του και παράλληλα να ακολουθεί κάποιο ειδικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα.
Ώστε να βελτιώσει τους τομείς που υπάρχει υστέρηση. Τέτοια εκπαιδευτικά προγράμματα είναι,
ειδικά μαθησιακά προγράμματα.
Σε μεγαλύτερες τάξεις προστίθενται προγράμματα
ειδικής συμπεριφοράς
και συμβουλευτική γονέων,
λόγω των συναισθηματικών διαταραχών που συσσωρεύονται από την σχολική αποτυχία.
Για τα παιδιά του Γυμνασίου οι επιπτώσεις της σχολικής αποτυχίας είναι σοβαρότερες καθόσον οδηγούν σε παραπτωματική συμπεριφορά, χρήση ουσιών, εφηβική εγκυμοσύνη και σύσταση συμμοριών.
Σχολική ετοιμότητα όλα όσα πρέπει να γνωρίζεις
Σχολική ετοιμότητα όλα όσα πρέπει να γνωρίζεις η έναρξη της σχολικής φοίτησης αποτελεί Βασικό Αναπτυξιακό Ορόσημο.
Που σηματοδοτεί όχι μόνο την ακαδημαϊκή πορεία των παιδιών μας αλλά και τη γενικότερη επιτυχία τους στη ζωή.
Γι’ αυτό και είναι πολύ σημαντικό να μπορούμε να ελέγχουμε με αντικειμενικό και ασφαλή τρόπο τη Σχολική Ετοιμότητα και επάρκεια των παιδιών μας
Πριν αρχίσουν το σχολείο έτσι ώστε να έχουμε την δυνατότητα να αναγνωρίζουμε έγκαιρα τα παιδιά
Εκείνα που δεν είναι ακόμη έτοιμα να αρχίσουν το σχολείο.
Να προλαβαίνουμε την εκδήλωση Μαθησιακών Δυσκολιών αργότερα με όλες τις αρνητικές συνέπειες που αυτές συνεπάγονται.
Πολλές από τις αρνητικές αυτές συνέπειες της Σχολικής Αποτυχίας.
Είναι άμεσα συνδεδεμένες με την πρώιμη και μη ενδεδειγμένη έναρξη της σχολικής φοίτησης.
Το γεγονός αυτό καθιστά αναγκαίο και στη δική μας χώρα τον προληπτικό έλεγχο της Σχολικής Ετοιμότητας σε όλα τα φυσιολογικά παιδιά.
Πριν αρχίσουν το σχολείο, όπως εξάλλου γίνεται υποχρεωτικά στις αναπτυγμένες χώρες της Ευρώπης και των ΗΠΑ.
Οι λόγοι αυτοί μας οδήγησαν στη δημιουργία της Ανιχνευτικής Δοκιμασίας Σχολικής Ετοιμότητας Α΄ ΤΕΣΤ.
Θελήσαμε με αυτό τον τρόπο να καλύψουμε ένα κενό που υπήρχε σε αυτό τον τομέα στη χώρα μας.
Προσφέροντας ένα χρήσιμο ανιχνευτικό εργαλείο στους παιδιάτρους και τους επαγγελματίες υγείας.
Επιπλέον, πιστεύουμε ότι η Πολιτεία γνωρίζοντας έγκαιρα τις ανάγκες του παιδικού πληθυσμού, μπορεί αποτελεσματικότερα να προγραμματίσει και να εφαρμόσει κατάλληλη εκπαιδευτική πολιτική.