Σχολική ετοιμότητα

Τι πρέπει να ξέρει και τι μπορεί  να κάνει ένα παιδί για να φοιτήσει ομαλά στο σχολείο.

 

Τι ελέγχει η  Σχολική ετοιμότητα στον μαθητή

Η σχολική ετοιμότητα ελέγχει εάν το παιδί που φοίτησε στο νηπιαγωγείο έχει προετοιμαστεί μαθησιακά για να αντιμετωπίσει τις διδακτικές προκλήσεις του δημοτικού σχολείου. Με τη Σχολική ετοιμότητα Α τεστ εξετάζεται η μαθησιακή ωριμότητα των παιδιών εξατομικευμένα. Αυτή η διαδικασία μας ενημερώνει για τις κατεκτημένες γνώσεις του παιδιού και μας επιβεβαιώνει τη μελλοντική ετοιμότητα να δεχτεί νέες γνώσεις με δομημένο τρόπο και σε καθορισμένο πλαίσιο.

Μια σημαντική μετάβαση από την προσχολική αγωγή στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση

Η μεγάλη διαφορά μεταξύ του νηπιαγωγείου και του δημοτικού σχολείου είναι ότι στο πρώτο τα παιδιά εκτίθενται σε διαφορά παιδαγωγικά ερέθισμα (μιλούν για τα αποδημητικά πουλιά, τα φυλλοβόλα δέντρα, τις εποχές) ενώ δεν ελέγχονται εάν έχουν αφομοιώσει αυτές τις γνώσεις. Στο δημοτικό, τα παιδιά καθημερινά διδάσκονται ένα νέο μάθημα σύμφωνα με το δομημένο αναλυτικό πρόγραμμα διδασκαλίας.

Οι υποχρεώσεις του νέου μαθητή  στην Α΄ Δημοτικού
Ο νέος μαθητής είναι υποχρεωμένος να παρακολουθήσει και να αφομοιώσει όλες τις νέες πληροφορίες, π.χ. στη γλώσσα ή στα  μαθηματικά, μέχρι την επομένη μέρα. Ο μαθητής είναι υποχρεωμένος να επεξεργάζεται τη σχολική ύλη όλων των μαθημάτων σύμφωνα με το ρυθμό που επιβάλλει το σχολικό πρόγραμμα. Αυτό ονομάζεται δομημένος ρυθμός μάθησης. Όταν ένας μαθητής έχει αδυναμία  να ακολουθήσει  το ρυθμό αφομοίωσης του διδακτικού προγράμματος υποχρεωτικά θα μείνει πίσω μαθησιακά, μακροπρόθεσμα θα δημιουργήσει μαθησιακά κενά και μαθησιακές δυσκολίες.

Τι περιλαμβάνει ο ορός Σχολική ετοιμότητα
Με τον  όρο  σχολική ετοιμότητα  αναφερόμαστε σε όλες τις προϋποθέσεις και τους παράγοντες  που συμβάλουν στην καλύτερη προετοιμασία του παιδιού για την ομαλή φοίτηση στην Α’ δημοτικού και τη σχολική επιτυχία. Συνεπώς η σχολική ετοιμότητα δεν περιορίζεται μόνο στο μαθητή. Πρόκειται  για έναν ευρύτερο όρο αφού η σχολική επιτυχία είναι ένας παράγοντας που δεν αφορά μονό τις γνωστικές ικανότητες του παιδιού αλλά και την στάση της οικογένειας να ενθαρρύνει και να υποστηρίζει το παιδί μαθησιακά. Επιπλέον, παρέχει στην πολιτεία και στα σχολεία να έχουν την οργάνωση σε εξειδικευμένο προσωπικό και υλικοτεχνικές υποδομές ώστε να προσφέρει ουσιαστικά  ίσες ευκαιρίες εκπαίδευσης σε όλους τους μαθητές.

Σχολική ετοιμότητα και οικογένεια
Είναι η οικογένεια έτοιμη; Η στάση και η στήριξη της οικογένειας αποτελεί σημαντικό παράγοντα της σχολικής ετοιμότητας. Οι γονείς χρειάζεται να διευκολύνουν τη μετάβαση του παιδιού από το νηπιαγωγείο στο σχολείο. Το ενημερώνουν έγκαιρα όχι μονό για το γεγονός αλλά και για τις πρακτικές αλλαγές που θα έρθουν στην καθημερινή ζωή του, εξοικειώνουν το παιδί έγκαιρα με τη διαδικασία αλλά και με τη ρουτίνα της μάθησης. Εφαρμόζουν κανόνες υπευθυνότητας και καλής συμπεριφοράς. Δημιουργούν κίνητρα για μάθηση αλλά θέτουν και στόχους.

Σχολική ετοιμότητα και πολιτεία

Είναι το σχολείο έτοιμο να υποδεχτεί το νέο μαθητή; Για να μπορέσει ο νέος μαθητής να ωφεληθεί από το σχολικό περιβάλλον το σχολείο θα πρέπει να έχει:

• Να διαθέτει σαφείς εκπαιδευτικούς στόχους – πρόγραμμα,
• Να απασχολεί έμπειρους εκπαιδευτικούς γενικής εκπαίδευσης, ειδικευόμενους εκπαιδευτικούς ειδικών μαθησιακών αναγκών
• να διαθέτει καλή οργάνωση για να καλύψει έγκαιρα τις  κατάλληλες υποδομές, πριν την έναρξη των μαθημάτων, ώστε να διαθέτει ειδικά τμήματα ή τάξεις, ειδικευμένους εκπαιδευτικούς αλλά και υλικό για να υποδεχθεί τα παιδιά που θα έχουν ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες
• να εξασφαλίσει συνεργασίες με άλλους φορείς που εμπλέκονται

 Σχολική ετοιμότητα αποτελεί δείκτη κοινωνικής ευημερίας και προόδου μιας χώρας 

Η σχολική ετοιμότητα αποτελεί δείκτη κοινωνικής ευημερίας κάθε κράτους. Μόνο οι οικονομικά ανεπτυγμένες χώρες μπορούν να προσφέρουν υψηλής ποιότητας εκπαίδευση και εξειδικευμένες υποδομές προκειμένου να υποστηρίξουν μαθησιακά, αλλά και να  παρέχουν ίσες ευκαιρίες, σε όλους τους μαθητές, ανεξάρτητα των ικανοτήτων τους.

Η θέσπιση του Προγράμματος ανιχνευτικών ελέγχων σε όλα τα παιδιά που φοιτούν  στο δημόσια και ιδιωτικά νηπιαγωγεία θα συμβάλει στην έγκαιρη ενημέρωση,  στην  πρόληψη και στη μείωση των μαθησιακών δυσκολιών.

Τα οφέλη από την θεσμοθέτηση της σχολικής ετοιμότητας από το κράτος

Η έγκαιρη  ενημέρωση και η σωστή προετοιμασία των όλων των μαθητών πρεπει να αποτελεί προτεραιότητα για κάθε σύγχρονη κοινωνία .Το κράτος χρειάζεται να αντιμετωπίσει έγκαιρα   τις μαθησιακές δυσκολίες που ολοένα και παρουσιάζουν αύξηση. Η Ανιχνευτική δοκιμασία σχολικής ετοιμότητας δεν αποκλείει  τα παιδιά από το σχολείο και την εκπαίδευση, αντίθετα, κινητοποιεί και ενημερώνει υπεύθυνα την οικογένεια ώστε να προετοιμάσει καλύτερα το παιδί και ευαισθητοποιεί τους κοινωνικούς φορείς του κράτους μας. Τέλος, αφού όλα τα παιδιά υποχρεωτικά εντάσσονται στο σσχολειό, η εφαρμογή του Α τεστ στα νηπιαγωγεία συμβάλει στην καλύτερη καταγραφή των  ειδικών εκπαιδευτικών  αναγκών  ενώ παράλληλα οι δάσκαλοι θα έχουν την δυνατότητα να ενημερώνονται υπεύθυνα και έγκαιρα για το μαθησιακό δυναμικό της νέας τάξης που θα αναλάβουν.

Τι δεν  ελέγχει η  Σχολική ετοιμότητα στον μαθητή και ποτέ πρεπει να γίνεται

Η Ανιχνευτική δοκιμασία σχολικής ετοιμότητας Α τεστ δεν μετράει τη νοημοσύνη των μαθητών ούτε ελέγχει την ευφυΐα τους, ελέγχει αν το παιδί είναι ώριμο μαθησιακά να πάει στο σχολείο τους επομένους έξι μήνες. Γι’ αυτόν το λόγο συνιστάται στους γονείς  να γίνεται το Μάρτιο – Απρίλιο  ώστε η οικογένεια να έχει την ευκαιρία να εξασκήσει το νέο μαθητή  όταν δεν είναι απολύτως έτοιμος και προετοιμασμένος σε ένα μαθησιακό τομέα. Με αυτόν τον τρόπο  έχουμε το χρονικό περιθώριο να  κάνουμε  εξάσκηση στο παιδί και να το προετοιμάσουμε πριν αρχίσει το σχολείο.  

Σχολική ετοιμότητα και παιδί – νέος μαθητής

Έτοιμο για το σχολείο είναι αυτό το παιδί που μπορεί να κάνει σωστά ότι του ζητάς. Πέραν του  γνωστικού δυναμικού, το παιδί πρέπει να έχει και την ικανότητα να συνεργάζεται, να κάθεται φρόνιμο και να προσέχει το δάσκαλο ώστε να ωφεληθεί από τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες και τις απαιτήσεις της σχολικής ζωής.

Η σχολική ετοιμότητα που αναφέρεται στις  ικανότητες του νέου μαθητή είναι μια σύνθετη λειτουργία  που εμπεριέχει επιμέρους ικανότητες. Ας δούμε κάθε μια ικανότητα ξεχωριστά, γιατί την ελέγχουμε και σε τι είναι χρήσιμη για το μαθητή.

Κριτική Ικανότητα   (Κρίση – συλλογισμός )

Η κριτική ικανότητα είναι μια ικανότητα που βοηθάει το παιδί να εμβαθύνει λογικά και να καταλήγει σε ορθά συμπεράσματα. Πολλά παιδιά απαντούν στην τύχη όταν τα ρωτάμε κάτι γιατί δεν έχουν συνηθίσει να σκέπτονται και να συγκρίνουν. Το παιδί για να μπορέσει να μάθει να σκέπτεται και να κάνει συλλογισμούς, ώστε να καταλήγει σε λογικά συμπεράσματα  πρέπει να εξασκείται  καθημερινά μέσα από άπλες δραστηριότητες, π.χ. τι κάνουμε τα ρούχα όταν έχουν λερωθεί. Το παιδί πρέπει πρώτα να γνωρίζει τα πράγματα που το περιβάλλουν, να αναγνωρίζει τις επιμέρους ιδιότητές τους, να μάθει τη χρησιμότητά τους και τέλος να αντιληφθεί πώς συσχετίζονται  μεταξύ τους.

Το παιδί που θα έχει εξασκηθεί στο να σκέφτεται, θα έχει μεγαλύτερη ευκολία στο να καταλαβαίνει και να λύνει τα προβλήματα (μαθηματικά, κοινωνικά και συναισθηματικά) που του παρουσιάζονται. Η εξάσκηση στην κριτική και το συλλογισμό έχει θετική επίδραση στη νοητική και συναισθηματική ωριμότητα του νηπίου. Τα παιδιά που δυσκολεύονται στην κριτική και το συλλογισμό συχνά παρουσιάζουν ανώριμη συμπεριφορά, δυσκολεύονται ακόμα και στις κοινωνικές τους σχέσεις και τις συναναστροφές με τους συνομήλικους τους επειδή δεν μπορούν να λάβουν υπόψη τους όλα τα δεδομένα και να τα εκτιμήσουν σωστά.  Για τον ίδιο λόγο δυσκολεύονται να λύσουν και τα προβλήματα στα μαθηματικά.

Γλωσσικές Αναλογίες  (επεξεργασία συσχετισμένων)

Οι γλωσσικές αναλογίες είναι η ικανότητα του παιδιού να συγκρίνει δύο έννοιες μεταξύ τους και να καταλήγει σε μια τρίτη. Στην ουσία είναι η εισαγωγή στις μαθηματικές αναλογίες. Χρησιμοποιούνται πολύ συχνά σε πολλά θεωρητικά αλλά και πρακτικά μαθήματα γιατί το παιδί μαθαίνει να κάνει συσχετισμούς. Τα παιδιά που δυσκολεύονται στις γλωσσικές αναλογίες δυσκολεύονται και στη σύνθεση, ανάλυση εννοιών και την κατανόηση συνθετών μαθηματικών δομών.

Αφαιρετική Σκέψη (Μαθηματικά)

Η  αφαιρετική σκέψη είναι μια νοητική διεργασία κατά την οποία το παιδί καλείται να απομονώσει τα κοινά χαρακτηριστικά και ιδιότητες ιδίων ή διαφορετικών   αντικειμένων η εννοιών. Με την αφαιρετική σκέψη το νήπιο συσχετίζει τη γενική εικόνα, στην οποία  υπάγεται ένα αντικείμενο ή μια έννοια, π.χ. το μήλο είναι ένα φρούτο, το μήλο τρώγεται, έχει φλούδα, το κάνουμε χυμό, η μπανάνα είναι και αυτή ένα φρούτο που έχει φλούδα και την κάνουμε χυμό. Επομένως, η μπανάνα και το μήλο έχουν το κοινό στοιχείο ότι είναι φρούτα.

Το νήπιο με αυτόν τον τρόπο μπορεί να  εμβαθύνει τη σκέψη του, απομονώνοντας τα κοινά χαρακτηρίστηκα. Όσο πιο πολλούς συσχετισμούς κάνει τόσο πιο εύστροφο θεωρείται.

Τα αινίγματα είναι επίσης  μια γνωστή διασκεδαστική δραστηριότητα  που ενισχύει  την κατανόηση της λειτουργίας της  αφαιρετικής σκέψης μέσα από το παιχνίδι. Η αφαιρετική σκέψη αποτελεί τα θεμέλια της μαθηματικής σκέψης. Τα παιδιά που παρουσιάζουν δυσκολία στην επεξεργασία της αφαιρετικής σκέψης, δυσκολεύονται να μάθουν να κάνουν σωστά  μαθηματικές πράξεις αλλά και να κατανοήσουν αφηρημένες έννοιες και ιδέες, π.χ. η αλληλεγγύη.

Οπτικο-κινητικός  Συντονισμός (Γραφή)

Ο οπτικοκινητικός συντονισμός είναι η βασικότερη ικανότητα που βοηθάει το παιδί στο γράψιμο μέσα από ασκήσεις προγραφής. Αυτές αποσκοπούν στο να προετοιμάσουν το παιδί για τη γραφή. Το παιδί δεν μπορεί να πάει στο σχολείο και να αρχίσει να γράφει ανάμεσα σε δύο γραμμές πολύ κοντά η μια με την άλλη χωρίς να έχει κάνει προηγουμένως εξάσκηση με ασκήσεις προγραφής. Πρέπει να μάθει να χαράζει γραμμές  διαφόρων μορφών (ευθείες, καμπύλες, πλαγιες  κ.λπ.), να αντιγράφει σχήματα με το σωστό μέγεθος και ύψος και να τηρεί τις αναλογίες στη λευκή σελίδα μεταξύ των σχημάτων.

Η ικανότητα της γραφής είναι μια δεξιότητα η οποία δεν είναι έμφυτη. Για να μάθει ένα παιδί να γράφει πρέπει αρχικά (4 χρονών) η οικογένεια να το φέρει σε επαφή με γραφικό υλικό όπως βιβλία, μολυβιά, ξυλομπογιές ζωγραφικής κ.α.

Στη συνέχεια, ως προ-νήπιο και νήπιο, το παιδί αρχίζει σταδιακά να εκπαιδεύεται στους λεπτούς χειρισμούς και σε άπλες ασκήσεις προγραφής. Συνεπώς, η εξάσκηση στην προγραφή ακολουθεί συγκεκριμένα αναπτυξιακά στάδια, με διαφορετικό βαθμό δυσκολίας, ανάλογα με την ηλικία του παιδιού.

Χρειάζονται  περίπου δύο χρόνια προετοιμασίας για να διδάξουμε σε ένα  παιδί να μάθει να γράφει σωστά. Η γραφή είναι η πρώτη και η πιο βασική μαθησιακή δεξιότητα που θα πρέπει να έχει κατακτήσει το παιδί σας. Είναι εκείνη που θα το συνοδεύει σε όλη τη μελλοντική του εξέλιξη στο σχολείο αλλά και στην καθημερινή του ζωή. Υπάρχουν πολλά παιδιά που αντιπάθησαν το σχολείο επειδή δυσκολεύονταν  στις ασκήσεις προγραφής στο νηπιαγωγείο.

Η αδυναμία τους να ανταποκριθούν στις εργασίες και η σύγκριση με συμμαθητές τους που ήταν καλύτεροι, τους προκάλεσε αρνητικά συναισθήματα.

Είναι πολύ εύκολο να καταλάβει κανείς ότι οι δυσκολίες στην προγραφή επηρεάζουν την αυτοεκτίμηση του μαθητή, τη στάση του στο σχολείο και κυρίως την αυτοπεποίθηση και την διάθεσή του. Είναι καθήκον των παιδαγωγών αλλά και της οικογένειας να  εστιάσουν στις δυνατότητες του κάθε παιδιού, ανάλογα με τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες του. Είναι λάθος να νομίζουν οι γονείς ότι το παιδί θα μάθει να γράφει στην Α’ δημοτικού. Αντίθετα, πρέπει από νωρίς να το προετοιμάσουν κατάλληλα.

Τα παιδιά στο νηπιαγωγείο κατακτούν και εμπεδώνουν τις ικανότητές τους με διαφορετικό ρυθμό και τρόπο. Το να πιέζετε το παιδί  σας να  γράψει, πριν να είναι το ίδιο έτοιμο, μπορεί να το προδιαθέσει αρνητικά για το γράψιμο και γενικά για το σχολείο και τη μάθηση. Αρχικά, πρέπει το ίδιο να καταλάβει τι είναι τα γράμματα. Το γράμμα δημιουργείται από έναν συγκεκριμένο συνδυασμό διαφορετικών γραμμών, δηλαδή ένα κουλουράκι και ένα μπαστουνάκι μας δίνουν το α. Τέλος, τα γράμματα αναπαριστούν ήχους που μπορούν να ενωθούν μαζί και να παράγουν λέξεις. Η εκμάθηση τις γραφής μπορεί να γίνει εύκολα και με απλά βήματα με τα τετράδια εξάσκησης στην προγραφή.

• Οπτική αντίληψη (Ανάγνωση)

Οπτική αντίληψη ονομάζουμε την ικανότητα του παιδιού να μπορεί να αντιλαμβάνεται και να κατανοεί οπτικά ερεθίσματα. Η ικανότητα αυτή του δίνει τη δυνατότητα να αναγνωρίζει τα οπτικά ερεθίσματα, να τα απομνημονεύει, να τα ανακαλεί και τέλος να τους δίνει νοηματικό περιεχόμενο.

Στην αρχή, τα οπτικά ερεθίσματα μπορεί να είναι εικόνες, μετά σχήματα και αργότερα σύμβολα, γράμματα, αριθμοί, λέξεις κ.α. Είναι η ικανότητα αυτή η όποια βοηθάει τα παιδιά στο σχολείο να διαβάζουν, να θυμούνται την ορθογραφία και να κατανοούν γεωμετρικά σχέδια και παραστάσεις.

 

Υπάρχουν παιδιά που ανήκουν στην κατηγορία του οπτικού μαθητή, δηλαδή αφομοιώνουν πιο εύκολα αλλά και πιο γρήγορα αυτά που βλέπουν. Η μέθοδος διδασκαλίας στο σχολείο βασίζεται στην οπτική αντίληψη. Για αυτόν το λόγο τα βιβλία έχουν εικόνες και στις τάξεις χρησιμοποιούν τον πίνακα ώστε τα παιδιά να βλέπουν αυτά που γράφει ο δάσκαλος. Ο συνδυασμός αυτός ονομάζεται οπτικοακουστικό σύστημα εκπαίδευσης και θεωρείται ιδιαίτερα αποτελεσματικός.

Η ικανότητα της οπτικής αντίληψης βοηθά το μαθητή  στη γρήγορη αφομοίωση των μαθημάτων αλλά και στις επιμέρους δεξιότητες, π.χ. στο μάθημα της  γλώσσας επηρεάζει την ανάγνωση και την ορθογραφία.

Συγκεκριμένα, η οπτική προσοχή και μνήμη βοηθούν στο σωστό σχηματισμό γραμμάτων, στην απομνημόνευση της ορθογραφίας των λέξεων καθώς και στην εύκολη αναγνώριση γραμμάτων, συμπλεγμάτων και φωνήεντων.

Από την άλλη, η οπτική διάκριση βοηθάει στη φωτογραφική αναγνώριση των συλλάβων, των λέξεων και στην αυτοματοποίηση του διαβάσματος. Όταν ένας μαθητής διαβάζει συλλαβιστά, κουράζεται εύκολα, δεν προσέχει τις λεπτομέρειες στις λέξεις και χάνει εύκολα το σημείο που διαβάζει.

Η αυτοματοποίηση του διαβάσματος, δηλαδή αυτό το στάδιο της ανάγνωσης στο οποίο ο μαθητής από τη συλλαβιστή ανάγνωση λέξεων θα περάσει στη φωτογραφική (διαβάζει όλη την λέξη μαζί φωτογραφικά) αποτελεί την πιο σημαντική δεξιότητα αναγνωστικής ικανότητας, την όποια στερούνται όλοι οι δυσλεκτικοί μαθητές. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην μπορούν να διαβάσουν γρήγορα παρόλο που έχουν εξασκηθεί επαρκώς και έχουν εκμεταλλευτεί όλες τις εκπαιδευτικές ευκαιρίες.

Τέλος, η χωρική αντίληψη σχετίζεται με τον τρόπο γραφής. Ακατάστατη γραφή με ανάμικτα κεφαλαία και μικρά γράμματα αλλού κολλημένα και αλλού πολύ μακριά, είναι το τυπικό γραπτό ενός μαθητή με δυσγραφία το οποίο δηλώνει δυσκολία στην χωρική αντίληψη του μαθητή. Η οπτική αντίληψη αποτελεί σημαντικό παράγοντα για τη σχολική επιτυχία γιατί είναι παρούσα σε πολλά βασικά μαθήματα στην εκπαίδευση.

Με τα τετράδια εξάσκησης στην οπτική αντίληψη θα προσφέρετε στο παιδί σας  σημαντική εξάσκηση που θα το προετοιμάσουν κατάλληλα για την Α’ δημοτικού.

Αδρή κινητικότητα (Γυμναστική)

Η καλή σωματική και νευρολογική ωριμότητα αποτελεί σημαντική προϋπόθεση για την σχολική επιτυχία .συμβάλει τόσο στην καλή σωματική αντίληψη που ενισχύει τις γνωστικές δεξιότητες όπως τις  γραφής και τις  αντίληψη αλλά και τις κοινωνικό συναισθηματικές δεξιότητες . Το δημοτικό σχολείο είναι η κυψέλη της κοινωνικής ζωής του μαθητή μέσα από τις αλήτικες δραστηριότητες το παιδί μαθαίνει να συνεργάζεται και να χαίρεται.

Ακολουθίες (Έκθεση)

Η σωστή έκφραση του προφορικού λόγου καθιστά ικανό το παιδί  για ομαλή επικοινωνία και επαφή με τους συνομηλίκους του και γενικότερα με το κοινωνικό του περιβάλλον. Με την έναρξη του σχολείου στην πρώτη δημοτικού το παιδί θα διδαχθεί τη βασικότερη μαθησιακή αλλά και νοητική δεξιότητα του ανθρώπου, τη γραφή και τη γραπτή διατύπωση. Το παιδί θα εξελίξει την αναπτυξιακή ικανότητα του προφορικού λόγου και έκφρασης στην δεξιότητα του  γραπτού  λόγου και της γραπτής διατύπωσης.

Εύκολα κανείς αντιλαμβάνεται τη σημασία αυτής της ικανότητας η όποια αποτελεί το πιο σημαντικό εργαλείο που χρησιμοποιούμε στο σχολείο, προκειμένου να μεταφέρουμε αυτά που σκεφτόμαστε σε γραπτή έκφραση (έκθεση). Η έκφραση του λόγου συμμετέχει σχεδόν σε όλα τα μαθήματα αφού μέσα από αυτήν την ικανότητα το παιδί κατανοεί και επεξεργάζεται όλες τις πληροφορίες που δέχεται.

Τα παιδιά που αντιμετωπίζουν δυσκολία στην έκφραση του λόγου:

• δεν έχουν πλούσιο λεξιλόγιο
• δεν μπορούν να θυμηθούν εύκολα
• δεν μπορούν να βρουν τις κατάλληλες λέξεις όταν θέλουν να εξηγήσουν κάτι

Οι ακολουθίες και η διήγηση ιστοριών είναι μια επιμέρους ικανότητα του προφορικού λόγου. Τα νήπια  συχνά  δυσκολεύονται να δομήσουν τη σκέψη τους, να περιγράψουν με τη σειρά τη ροή των γεγονότων και γενικά έχουν ακατάστατο και φτωχό λόγο. Οι παραπάνω δυσκολίες, σε συνδυασμό και με άλλα, μεμονωμένα προβλήματα, έχουν σαν αποτέλεσμα τη μειωμένη απόδοση του μαθητή αφού δυσκολεύεται να μεταφέρει προφορικά ή γραπτά αυτά που έχει μάθει.

Παιδιά που έχουν δυσκολίες στον τομέα της έκφρασης του προφορικού λόγου ανήκουν σε μια ιδιαίτερη κατηγορία μαθητών η οποία ονομάζεται “υψηλού κινδύνου” γιατί αυτά τα νήπια έχουν τρεις φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να παρουσιάσουν δυσκολία στη γραπτή διατύπωση, μαθησιακές δυσκολίες και δυσλεξία.

Ευκρίνεια ομιλίας

Το νήπιο προτού αρχίσει το σχολείο θα πρέπει η ομιλία του να είναι απόλυτα καθαρή και ευδιάκριτη στους άλλους. Πολύ συχνά συναντάμε παιδιά που φοιτούν στο νηπιαγωγείο και ο λόγος τους δεν είναι καθαρός. Μπορεί να κάνουν μικρά αρθρωτικά  λάθη, π.χ. το τρένο να το προφέρουν <τενο> ή φωνολογικά λάθη, τον  παναθηναϊκό να τον προφέρουν <παθαναικο> . Σε αυτές τις περιπτώσεις το παιδί θα πρέπει να κάνει μαθήματα λογοθεραπειας  για να μάθει να αρθρώνει σωστά. Διαφορετικά έχει πολλές πιθανότητες όταν θα αρχίσει να γράφει και να διαβάζει, να μπερδεύει τα γράμματα αυτά που δεν μπορεί να προφέρει καθαρά.

 

Συμπληρωματικές ικανότητες σχολικής ετοιμότητας Α τεστ

Εκτός από τις γνώριμες ικανότητες που εξετάζουμε σε ένα παιδί, υπάρχουν και δυο άλλες συμπληρωματικές ικανότητες που συνεργάζονται,  ώστε ο μαθητής να μπορεί να επεξεργαστεί τις σχολικές του υποχρεώσεις.

Αυτές οι δυο  ικανότητες είναι:

• Συγκέντρωση προσοχής – διαταραχή ελλειματικής προσοχής – υπερκινιτικότητα
• Συναισθηματική ωριμότητα του παιδιού

Έλεγχος  προσοχής: συγκέντρωση προσοχής – διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητα

Η συγκέντρωση προσοχής αποτελεί το υπόστρωμα επάνω στο όποιο θα καλλιεργήσει το παιδί κάθε νέα γνώση και πληροφορία που θα αποκομίσει από το περιβάλλον. Οι σημαντικότεροι παράγοντες που επηρεάζουν τη συγκέντρωση προσοχής σε ένα νήπιο είναι:

Η  συναισθηματική κατάσταση του παιδιού: πάντα  τα χαρούμενα και ήρεμα παιδιά  συγκεντρώνονται και μαθαίνουν πιο εύκολα. Σημαντικό ρόλο παίζουν οι καλές συνήθειες, οι  τρόποι συμπεριφοράς που έχει μάθει το παιδί μέσα στο σπίτι από την οικογένεια αλλά και από τη συμμετοχή του στην προσχολική εκπαίδευση. Ένα παιδί με μειωμένη συγκέντρωση προσοχής είναι σε δυσμενή θέση γιατί πρακτικά παρουσιάζει αδυναμία να αξιοποιήσει αποτελεσματικά τις νοητικές του ικανότητες με τις οποίες το προίκισε η φύση αλλά και τις μαθησιακές δυνατότητες που του προσφέρονται στο νηπιαγωγείο αλλά και στο σχολείο αργότερα.

Όσο οξυδερκές και έξυπνο κι αν είναι ένα παιδί, όταν εμφανίζει δυσκολίες στη συγκέντρωση προσοχής  είναι βέβαιο ότι αυτή η ιδιαιτερότητα  θα επηρεάσει σε ένα βαθμό τη μαθησιακή του εξέλιξη. Η απόδοση του στο σχολείο  θα είναι μειωμένη σχεδόν σε όλα τα μαθήματα  σε σχέση πάντα με τις δυνατότητές του.

Όταν ένα νήπιο συνδυάζει  τη ΔΕΠΥ με κάποια μορφή  αναπτυξιακής καθυστέρησης  σε έναν ή περισσότερους αναπτυξιακούς τομείς ( γνωστικός τομέας – ομιλία – αδρή, λεπτή κινητικότητα – κοινωνικός – συναισθηματικός τομέας – αυτοεξυπηρέτηση) ανήκει και σε αυτήν την περίπτωση  σε ομάδα υψηλού κινδύνου γιατί έχει αυξημένες  πιθανότητες να παρουσιάσει μαθησιακές δυσκολίες και δυσλεξία, άρνηση για το σχολείο, διαταραχές στη διαγωγή και τη συμπεριφορά.

Αρκετοί γονείς έχουν την πεποίθηση ότι το σχολείο και οι μαθησιακές δεξιότητες ξεκινούν με την έναρξη του σχολείου, στην πρώτη δημοτικού. Πιστεύουν ότι η προσχολική ηλικία αποτελεί  μια περίοδο ξεγνοιασιάς και παιχνιδιού για το παιδί. Σκόπιμα και σεβόμενοι αυτό το γεγονός δεν  θέλουν να καταπιέσουν  το παιδί τους, αν εκείνο δεν θέλει να εξασκηθεί σε δραστηριότητες ζωγραφικής, χειροτεχνιών κ.α.

Δεν το πιέζουν γιατί θεωρούν ότι είναι αρκετά νωρίς να το εμπλέξουν με σχολικές υποχρεώσεις και ρουτίνες ενήλικης ζωής. Είναι γεγονός ότι ζούμε σε μια εγγράμματη κοινωνία. Κάθε γονιός  επιθυμεί  το παιδί του να  πάει στο σχολείο, να γίνει ένας κάλος μαθητής, να έχει τη δυνατότητα  να  διαβάζει μόνος του και να ολοκληρώνει τις σχολικές υποχρεώσεις του γρήγορα. Επίσης, επιθυμεί να τελειώσει τη βασική εκπαίδευση (δημοτικό, γυμνάσιο, λύκειο) και, αν επιθυμεί και το ίδιο και μπορεί, να συνεχίσει και στην ανώτερη εκπαίδευση, στο πανεπιστήμιο.

Για να καταφέρουν τα παιδιά να πραγματοποιήσουν όλες τις  παραπάνω εύλογες  προσδοκίες θα πρέπει οι γονείς και το σχολείο  να προετοιμάσουν το παιδί, όσο γίνεται καλυτέρα.

Η  πεποίθηση ότι θα τα μάθει πηγαίνοντας στην πρώτη δημοτικού είναι απόλυτα λανθασμένη και οδηγεί σίγουρα στην σχολική αποτυχία.

Η ΔΕΠΥ είναι ένα σύνολο από επιμέρους διαταραχές οι όποιες μπορεί να παρουσιάζονται σε ένα παιδί μεμονωμένες ή σε συνδυασμό (διάσπαση προσοχής σε συνδυασμό με υπερκινητικότητα). Σημαντικοί παράμετροι για την αξιολόγηση της βαρύτητας της ΔΕΠΥ είναι δύο: το περιβάλλον και η ποικιλία των δυσκολιών.

Οι διαταραχές ΔΕΠΥ μπορεί να εκδηλώνονται σε ένα ή περισσότερα περιβάλλοντα (σχολείο, σπίτι, αθλητικές δραστηριότητες, κοινωνικές εκδηλώσεις). Ο συνδυασμός των διαφορετικών μορφών ΔΕΠΥ σε συνδυασμό με τα περιβάλλοντα στα οποία εμφανίζονται καθορίζει την ένταση και το βαθμό της διαταραχής. Κατά τη νηπιακή ηλικία συνήθως κατατάσσουμε τα παιδιά  σε τρεις βαθμίδες: τυπικής συγκέντρωσης, ήπιας δυσκολίας, σοβαρής δυσκολίας.

Τυπικοί τομείς ΔΕΠΥ τους οποίους εξετάζουμε σε ένα παιδί στο νηπιαγωγείο

Διάσπαση προσοχής είναι ο όρος που αναφέρεται κυρίως στη δυσκολία του παιδιού να εστιάσει την προσοχή του αναπόσπαστα σε μια δραστηριότητα.

Συνήθη συμπτώματα μέσα στην τάξη είναι:

• Διακόπτει συχνά δεν περιμένει την σειρά του
• Κοιτάζει αλλού, χαζεύει ονειροπολεί
• Αφαιρείται παίζει μόνο του φανταστικά παιχνίδια
• Σκέπτεται αλλά πράγματα τι θα κάνει το απόγευμα
• Αποσπάται από εξωτερικούς θορύβους (από ένα λεωφορείο που πέρασε )
• Χρειάζεται  προσωπική παρότρυνση και υπενθύμιση  στην τάξη από το νηπιαγωγό  για να ολοκληρώσει τις εργασίες του

Συνήθη συμπτώματα μέσα στο σπίτι  είναι:

• Στο σπίτι δυσκολεύετε να αρχίσει (συνεχώς αναβάλει) και αργεί πολύ να ολοκληρώσει τις εργασίες του
• Έχει ανάγκη από συνεχή επιτήρηση
• Βρίσκει συχνές προφάσεις για να διακόπτει τη μελέτη με αποτέλεσμα να χρειάζεται και πολύ χρόνο μέχρι να ολοκληρώσει τις υποχρεώσεις του
• Συνήθως, αν συγκεντρωθεί, εύκολα κατανοεί και επεξεργάζεται την σχολική ύλη των μαθημάτων

Υπερκινιτικότητα είναι μια διαταραχή που εκδηλώνεται με στο σπίτι και στην τάξη΅:

• Δυσκολία του παιδιού να κάτσει στο τραπέζι εργασιών του ακίνητο
• Συχνά κουνάει τα χέρια και τα πόδια του
• Αλλάζει συνεχώς στάσεις σώματος
• Συνήθως ενοχλεί τους διπλανούς συμμαθητές του με αυξημένη κινητικότητα
• Σηκώνεται από τη θέση του και πάει να κάνει κάτι διαφορετικό από την υπόλοιπη τάξη

Παρορμητικότητα είναι μια διαταραχή της συμπεριφοράς που συχνά συνυπάρχει στη ΔΕΠΥ. Το παιδί με παρορμητική συμπεριφορά:

• Εύκολα πετάγεται να απαντήσει χωρίς να έχει ακούσει την ερώτηση
• Δυσκολεύεται να εστιάσει την προσοχή του σε λεπτομέρειες
• Είναι ακατάστατο στον τρόπο που δουλεύει
• Στις σχολικές του εργασίες κάνει συχνά λάθη λόγω απερισκεψίας, επιπολαιότητας και βιασύνης
• Δείχνει να μην τον ενδιαφέρει η ποιότητα και η ακρίβεια αυτών που κάνει αλλά να τελειώνει όσο πιο γρήγορα γίνεται
• Συνήθως θέλει να είναι ο πρώτος που τελειώνει χωρίς να τον ενδιαφέρει το  τελικό αποτέλεσμα
• Στις κοινωνικές του σχέσεις με τους συμμαθητές του και στα ομαδικά παιχνίδια δεν μπορεί να τηρήσει τους κανόνες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα συχνά να έρχεται σε σύγκρουση και αντιπαράθεση με τους άλλους οι οποίοι τον θεωρούν ζαβολιάρη και δεν θέλουν να τον παίζουν

Αντιδραστική συμπεριφορά είναι και αυτή μια διαταραχή της συμπεριφοράς που συχνά συνυπάρχει στη ΔΕΠΥ. Χαρακτηρίζεται ως σύνοδος διαταραχή της ΔΕΠΥ γιατί δημιουργείται κυρίως από την αδυναμία του παιδιού να ρυθμίσει τη συμπεριφορά του και να εφαρμόσει τους κανόνες τόσο μέσα στην τάξη όσο και σε άλλους χώρους.

• Οι συνεχείς συστάσεις που του γίνονται καθημερινά για συμμόρφωση, οι συνεχείς παρατηρήσεις για ανάρμοστη συμπεριφορά σε συνδυασμό με τις συχνές τιμωρίες που του επιβάλλονται επειδή αδυνατεί να συντονιστεί με την υπόλοιπη ομάδα της τάξης, οδηγούν το παιδί σε περιθωριοποίηση ενώ παράλληλα παίρνει την ταμπέλα του «κακού παιδιού».
• Η αλυσίδα ανατροφοδότησης, συστάσεις για συμμόρφωση με ταυτόχρονη αδυναμία του παιδιού να ανταποκριθεί, επιδεινώνουν την αντιδραστική συμπεριφορά η όποια εκδηλώνεται με προκλητική στάση, αυθάδεια, βιαιοπραγίες, σωματικές και λεκτικές, ξεσπάσματα θυμού κ.α. Όλα αυτά εκδηλώνονται στο σχολείο, στο σπίτι αλλά και στις κοινωνικές συναναστροφές.

Μνήμη

Τι είναι η μνήμη ;

Η μνήμη μπορεί να παρομοιαστεί  με την αποθήκη ενός μεγάλου πολυκαταστήματος. Η σωστή ταξινόμηση και τοποθέτηση των πραγμάτων μας διευκολύνει να βρούμε αυτό που χρειαζόμαστε σε αντίθεση με όταν επικρατεί ακαταστασία, όπου χρειαζόμαστε περισσότερο κόπο και χρόνο. Με τον ίδιο τρόπο, λειτουργεί και ο παιδικός εγκέφαλος.

Η εκπαίδευση του παιδιού θα πρέπει να περιλαμβάνει ασκήσεις ξάσκησης της μνήμης και τεχνικές εύκολης απομνημόνευσης. Με αυτό τον τρόπο θα μπορεί το παιδί να μαθαίνει κάθε νέα πληροφορία εύκολα και πιο γρήγορα.

Τα παιδιά που έχουν καλή μνήμη, εκτός από τις καλές νοητικές  ικανότητες έχουν επίσης υψηλή αυτοεκτίμηση  και συγκροτημένη προσωπικότητα. Αυτό συμβαίνει γιατί δουλεύουν  μεθοδικά, με επιμέλεια και αυτορρύθμιση.

Αντίθετα, τα παιδιά που δεν συγκεντρώνεται εύκολα έχουν μειωμένες μνημονικές ικανότητες είναι αντιδραστικά στη συμπεριφορά τους (δεν κάθονται, δεν υπακούουν), γιατί η αποστήθιση γίνεται πιο δύσκολα και κουράζονται πιο εύκολα. Επίσης άλλα χαρακτηριστικά είναι ότι είναι παρορμητικά (δίνουν απάντηση προτού ολοκληρωθεί μία ερώτηση), δεν μπορούν να αναχαιτίσουν τις επιθυμίες τους ( προσπαθούν να επιβάλλουν αυτό που θέλουν, επιθυμούν), έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση ( γιατί συγκρίνουν τον εαυτό τους με άλλους και διαπιστώνουν τη διαφορά) αφού δεν είναι σε θέση να αξιοποιήσουν τις νέες γνώσεις που δέχονται.

Πως λειτουργεί η μνήμη ;

Οι πληροφορίες, εισέρχονται στον εγκέφαλο μέσω διαφορετικών αισθητικών οδών. Ανάλογα το κανάλι που προέρχεται το ερέθισμα έχουμε:

• Την ακουστική μνήμη μέσω της ακοής, δηλαδή κάτι που ακούσαμε
• Την οπτική μνήμη μέσω της όρασης δηλαδή κάτι που είδαμε
• Την οσφρητική, δηλαδή κάτι που μυρίσαμε
• Κιναισθητικό ερέθισμα, δηλαδή κάτι που αισθανθήκαμε στο σώμα μας

Τα αισθητικά ερεθίσματα, που δέχεται ο εγκέφαλος μας κάθε δευτερόλεπτο, είναι πάρα πολλά. Για αυτό τον λόγο έχουμε μια σειρά από εγκεφαλικές λειτουργίες, οι οποίες φιλτράρουν τα ερεθίσματα που εισέρχονται στο εγκέφαλο. Έτσι, γίνεται ένας διαχωρισμός των σημαντικών ερεθισμάτων από των ασήμαντων.

Οι πιο σημαντικοί μηχανισμοί, που λειτουργούν ως θυρωρείο των εισερχόμενων ερεθισμάτων, με πέντε διαφορετικές λειτουργίες:

Προσοχή  (attention) 

Πέραν όμως αυτών των δεξιοτήτων το παιδί θα πρέπει να έχει αναπτύξει την ικανότητα  της  προσοχής. Συγκεκριμένα να μπορεί να επικεντρώνεται  σε ένα μέρος ή σε επιλεγόμενα μέρη του περιβάλλοντος (να ανακαλύπτει μικρές κρυμμένες λεπτομέρειες από μια σύνθετη εικόνα ή ένα γεγονός  που εστιάζει την προσοχή του).

Ετοιμότητα (alertness)

Όταν το παιδί προσαρμόζει την συμπεριφορά του και βρίσκεται σε κατάσταση ετοιμότητας αναμένει και  παρακολουθεί ταυτόχρονα, για να  κάνει ή να μάθει κάτι.              

Επιλεκτική προσοχή (selective attention)

Είναι η ικανότητα εστίασης συγκεκριμένων ερεθισμάτων ενώ αγνοούνται πληροφορίες λιγότερο σημαντικές. Η επιλεκτική προσοχή εξαρτάται από την ικανότητα του παιδιού να προσδίδει νόημα σε αυτό που βλέπει και από το κίνητρο που του παρέχει το ανάλογο θέμα.

Επαγρύπνηση (vigilance)

Είναι η ικανότητα του παιδιού να συγκεντρώνεται αλλά ταυτόχρονα να εμβαθύνει τη σκέψη του στο συγκεκριμένο θέμα. Π.χ. τα παιδιά που έχουν μειωμένη επαγρύπνηση δεν μένουν συγκεντρωμένα στο μάθημα αλλά σκέφτονται τι θα κάνουν αργότερα ή τι έκαναν.

Μοιρασμένη προσοχή (Divided or shared attention)

Είναι η ικανότητα να ανταποκρίνεται σε δύο ή περισσότερα θέματα ταυτόχρονα. Αυτή η ικανότητα παρουσιάζεται όταν ένα παιδί εμπλέκεται σε μία αυτοματοποιημένη δραστηριότητα, ενώ παράλληλα εστιάζεται και σε μία άλλη ,πχ κάνω κάτι αλλά παράλληλα η μνήμη μου είναι σε αναζήτηση μιας πληροφορίας που δεν θυμάμαι αυτή τη στιγμή.

Βραχύχρονη μνήμη μακρόχρονη μνήμη

Στην συνέχεια τα ερεθίσματα εισέρχονται στην βραχύχρονη μνήμη, η οποία διαρκεί λιγότερο από 20’’ ή πολύ λίγες ώρες ή μέρες στην περίπτωση που γίνει επανάληψη. Αποθηκεύει προσωρινά δεδομένα  τα οποία είναι πολύ πιθανό να μη μπορεί το παιδί να τα θυμηθεί αργότερα, εκτός εάν τα έχει επαναλάβει αρκετές φορές και έχουν αποθηκευτεί στη μακρόχρονη, πλέον, μνήμη .Εκτός από την επανάληψη ενός ερεθίσματος σημαντικό είναι ο εγκέφαλος να μπορέσει να το συσχετίσει και με κάποια άλλη παλαιότερη πληροφορία.

Με αυτό τον τρόπο περνά στην  μακρόχρονη μνήμη, η οποία μας δίνει τη δυνατότητα να αποθηκεύουμε πληροφορίες για χρονικό διάστημα μερικών λεπτών έως δεκαετιών. Οι πληροφορίες οργανώνονται, όπως αναφέραμε, με βάση κυρίως τη σημασία τους. Η σειρά με την οποία έγιναν τα γεγονότα παίζουν σημαντικό ρόλο στην ταξινόμηση τους. Για αυτό τον λόγο οι αρχικές και τελικές πληροφορίες διατηρούνται και μπορούν πολύ εύκολα να ανακαλούνται από το παιδί, ανά πάσα στιγμή. Οι μυρωδιές, οι ήχοι αλλά και οι γεύσεις, βοηθούν επίσης, στην ταξινόμηση των πληροφοριών.

Η  συναισθηματική ανάπτυξη του εγκεφάλου, τα πρώτα 6 χρόνια της ζωής του παιδιού, συμβάλουν σημαντικά στην καλύτερη συγκέντρωση προσοχής- μνήμη, στην ανάκληση και διατήρηση τους. Αντίθετα, η χρόνια έκθεση, του παιδικού εγκέφαλου, σε στρες μπορεί να γίνει τοξική και να προκαλέσει βλάβες στις βιολογικές του δομές. Συγκεκριμένα, στον Ιππόκαμπο(μία περιοχή του εγκεφάλου) και μπορεί να επηρεάσει την συναισθηματική μνήμη, τον προμετωπιαίο λοβό, την συγκέντρωση  προσοχής, την εμφάνιση εμμονών αλλά και τη λειτουργία της κρίσης. Στην προσχολική περίοδο, ο εγκέφαλος απορροφά με μεγαλύτερη ευκολία τις νέες πληροφορίες και για αυτό το λόγο αυτή η ηλικία θεωρείται Κρίσιμη Ηλικία  Μάθησης.

Κίνητρα για μάθηση

Οι  αναπτυξιακές ικανότητες σε κάθε παιδί αναδύονται βιολογικά αλλά ο βαθμός ωρίμανσής τους εξαρτάται από τις προσωπικές εμπειρίες του κάθε παιδιού. Όσο περισσότερο χρόνο αφιερώνει κανείς στη εξάσκηση, εκπαίδευση  και εν γένει στην ενίσχυση της σχολικής προετοιμασίας και ετοιμότητας τόσο μεγαλύτερος θα είναι ο βαθμός μαθησιακής επάρκειας και σχολικής επιτυχίας του μαθητή. Πρώτη η οικογένεια και οι γονείς θα πρέπει να εξοικειώσουν το παιδί με τη μάθηση και να το εμπνεύσουν με κίνητρα γι’ αυτήν την πορεία. Στη συνέχεια, ακολουθεί το νηπιαγωγείο με τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες και τα παιχνίδια.

Τέσσερις βασικοί παράγοντες συμβάλουν στην κινητοποίηση του μαθητή για το σχολείο και την μάθηση και πάντα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη:

1. 1. Κάθε παιδί μπορεί να κατακτήσει τις σχολικές ικανότητες ακολουθώντας όμως έναν διαιρετικό βαθμό ωρίμανσης. Αυτή η τυχαία ενδοατομική διαφορετικότητα  των δυνατοτήτων  και αδυναμιών καθιστά κάθε παιδί  μοναδικό με αποτέλεσμα κάθε τάξη, αλλα και κάθε οικογένεια, να διαθέτει μια ποικιλομορφία σκέψης. Πρέπει να σεβόμαστε τις δυνατότητες του κάθε παιδιού ξεχωριστά αποφεύγοντας τις συγκρούσεις και τις ταμπελοποιήσεις των παιδιών.
   2. Κάθε παιδί μπορεί να αναπτύξει τη σχολική ετοιμότητα και κατ’ επέκταση τις μαθησιακές  του δεξιότητες  σε επαρκές επίπεδο:
      • Με καλή προετοιμασία και εξάσκηση τόσο στο σχολείο ομαδικά όσο και στο σπίτι ατομικά
      • Με εμπλουτισμό των διάφορων τρόπων και μεθόδων διδασκαλίας (βιωματικούς, κιναισθητικούς, ακουστικούς) ώστε να διευκολύνεται αλλά και να κινητοποιείται το ενδιαφέρον του μαθητή και να κρατιέται ο μαθητής σε μαθησιακή εγρήγορση
      • Με κατάλληλη καθοδήγηση και υποστήριξη, τόσο από γονείς όσο και από την δασκάλα, φροντίζοντας να είναι κοντά στο παιδί, να του αφιερώνουν  χρόνο  και να το διορθώνουν  με διακριτικό τρόπο
      • Με συναισθηματική ενίσχυση. Όταν κουράζεται ή δυσκολεύεται το παιδί σε ορισμένες ασκήσεις  να το διορθώνουν  με διακριτικό τρόπο και να εμψυχώνουν
      • Με καθημερινή επιβράβευση για κάθε κατακτημένη επιτυχία

3. Οι αναπτυξιακές ικανότητες συνεργάζονται και πάντα αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Αν μια ικανότητα δεν είναι ικανοποιητικά ανεπτυγμένη θα επηρεάσει και κάποιες άλλες δεξιότητες.
4. Καμία ικανότητα δεν μπορεί να υπάρξει μόνη της και να δημιουργήσει έναν καλό μαθητή. Αν έχουμε ένα παιδί που έχει έφεση στα μαθηματικά αλλά δεν έχει αναπτυγμένο το λόγο και την ομιλία δεν μπορούμε να θεωρούμε ότι είναι σχολικά έτοιμος ούτε ότι είναι μαθησιακά επαρκής.

Πώς να χρησιμοποιήσετε αυτό το τετράδιο;

Χρήσιμες οδηγίες προς τους γονείς για εύκολη εξάσκηση του παιδιού στο σπίτι

Υλικά και τρόπος εργασίας

• Αρχίζουμε τις ασκήσεις του τετραδίου εξάσκησης με τη σειρά χωρίς να παραλείπουμε ασκήσεις ή φύλλα εργασίας. Με αυτόν τον τρόπο το παιδί μαθαίνει να τις κάνει με έναν συγκεκριμένο τρόπο

Σημαντικά κριτήρια αξιολόγησης για το τετράδιο εξάσκησης Προετοιμασία για την  Α΄ δημοτικού, το παιδί θα πρέπει να:

• Αντιγράφει σχήματα που να είναι στο ίδιο ύψος και μέγεθος και σωστά προσανατολισμένα στην επιφάνεια της σελίδας.
• Μπορεί να κρατά το ίδιο μέγεθος με το πρωτότυπο και τις σωστές αποστάσεις ανάμεσα τους.
• Αντιγράφει σωστά στρόγγυλα ευδιάκριτα τα σχήματα ή τα γράμματα
• Μην είναι ακατάστατο το γραπτό και να μη φεύγει κάτω από τις γραμμές
• Προσπαθεί να αντιληφθεί τις διαφορές των σχημάτων και να απαντάει συγκεντρωμένα και όχι επιπόλαια ή στην τύχη
• Μπορεί να συγκρίνει δύο αντικείμενα και να βρει κοινά στοιχεία
• Μπορεί να κάνει νοερά πράξεις και να ανεβαίνει και να κατεβαίνει αριθμούς
• Μπορεί να απαντάει δίνοντας λύσεις σε απλά ερωτήματα
• Αφηγείται μια ιστορία με σωστή σειρά πλούσιο λεξιλόγιο, χρησιμοποιώντας σωστά το συντακτικό.
• Μπορεί να διακρίνει τους ήχους που αρχίζουν οι λέξεις
• Κατανοεί ένα αίνιγμα, ανέκδοτο, γρίφο, σπαζοκεφαλιά
• Μην κουράζεται εύκολα και να μην μειώνεται η απόδοση του
• Συγκεντρώνεται και να έχει θετική διάθεση για μάθημα
• Μην είναι πολύ ανήσυχο πάνω στην καρέκλα και να μπορεί να στέκεται ήσυχο

Πρόγραμμα- ρουτίνα- υπευθυνότητα

• Η προσχολική ηλικία είναι συνυφασμένη με την ξεγνοιασιά και το ελεύθερο παιχνίδι και αυτό είναι που θα πρέπει να καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου του κάθε παιδιού σε αυτήν την ηλικία. Παράλληλα όμως είναι σημαντικό να μάθει σιγά-σιγά να κάθεται στο τραπέζι εργασίας. Σας προτείνουμε ένα ρυθμό 10 φύλλων εργασίας την ημέρα, από Δευτέρα έως Παρασκευή
• Το κάθε μάθημα προετοιμασίας για την Α’ δημοτικού θα πρέπει να διαρκεί τουλάχιστον 15-20’
• Εάν το παιδί, λόγω διάσπασης προσοχής, δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί και να ολοκληρώσει ξεκινήστε το μάθημα από τα 5’ και στη συνέχεια ανεβάζετε σιγά σιγά την διάρκεια μέχρι να φτάσετε τα 20’ (κάθε βδομάδα αυξάνετε τη διάρκεια του μαθήματος)
• Είναι σημαντικό κάθε φορά το παιδί να ολοκληρώνει το μάθημά του προτού σηκωθεί
• Εκτός από τις χρήσιμες ικανότητες στην οπτική αντίληψη, θέλουμε το παιδί να μάθει τη σχολική ρουτίνα, τον προγραμματισμό, να φτιάχνει αλλά και να ακολουθεί με συνέπεια το πρόγραμμα, την  υπευθυνότητα και τη σωστή οργάνωση στον τρόπο δουλειάς
• Ρουτίνα: δίνουμε πολύ μεγάλη σημασία στη ρουτίνα και στην τήρηση του προγράμματος. Σε αυτόν τον τομέα χρειάζεται κι εμείς ως γονείς να είμαστε πολύ συνεπείς γιατί αποτελούμε πρότυπο για το παιδί μας. Προγραμματίζουμε τις ασκήσεις εξάσκησης μέσα στο καθημερινό πρόγραμμα του παιδιού πάντα μια συγκεκριμένη ώρα ώστε να γνωρίζει εκ των προτέρων ότι η συγκεκριμένη ώρα είναι για τις ασκήσεις. Με αυτόν τον τρόπο το παιδί μαθαίνει ότι εκτός από το πρωινό σχολείο, το απόγευμα διαθέτουμε λίγο χρόνο προκειμένου να κάνουμε κάποιες ασκήσεις στο σπίτι.
• Υπευθυνότητα: εξηγούμε στο παιδί ότι τα παιδάκια που πηγαίνουν το πρωί στο σχολείο, το απόγευμα έχουν την υποχρέωση να κάνουν τις απογευματινές τους εργασίες. Αναθέτουμε στο παιδί την ευθύνη για τη φύλαξη αλλά και τη  διατήρηση του τετραδίου εξάσκησης καθαρού και περιποιημένου.
• Επιβράβευση: κολλήστε ένα εβδομαδιαίο πρόγραμμα και επιβραβεύστε το παιδί με ένα αυτοκόλλητο κάθε φορά για τη συνέπειά του, την τήρηση του προγράμματος,  την τακτοποίηση του τετραδίου, το μεθοδικό τρόπο δουλειάς (τηρεί τη σειρά και ολοκληρώνει τις ασκήσεις), την επιθυμητή  συγκέντρωση και τέλος την προθυμία του και την καλή διάθεσή του για  να κάνει τις ασκήσεις.

Συνεργασία  με το παιδί – επίβλεψη

• Στις πρώτες ασκήσεις καθόμαστε μαζί με το παιδί και το καθοδηγούμε. Στη συνέχεια το παροτρύνουμε να δουλέψει μόνο του. Μόλις τελειώσουμε ένα φύλλο εξάσκησης τότε ελέγχουμε και σχολιάζουμε μαζί με το παιδί αν αυτά που έχει κάνει ή όσα έχει πει προφορικά ήταν σωστά ή λανθασμένα. Με αυτόν τον τρόπο το παιδί εντοπίζει τα λάθη και κατανοεί τι χρειάζεται να βελτιώσει στην επομένη άσκηση. Ποτέ δεν σχολιάζουμε υποτιμητικά και ειρωνικά  «τίποτα δεν μπορείς να καταλάβεις».
• Ενθαρρύνουμε το παιδί να συνεχίσει τις προσπάθειές του

Επιβράβευση και έλεγχος λαθών

• Η συμμετοχή στο σχολείο αλλά και η προετοιμασία των σχολικών εργασιών Αποτελεί Υποχρέωση Αδιαπραγμάτευτη
• Οι γονείς θα πρέπει, από την πρώτη κιόλας ημέρα που θα πάει το παιδί στο  σχολείο να εξηγήσουν ότι η παρακολούθηση του σχολείου είναι υποχρεωτική
• Στο σχολείο υπάρχουν κανόνες όπως και στο σπίτι. Το παιδί οφείλει να έχει καλή συμπεριφορά, τρόπους και πρέπει να συμμορφώνεται στους κανόνες της τάξης
• Χρειάζεται να συμμετέχει και να προσπαθεί σε όλες τις εργασίες, ακόμα και αν δυσκολεύεται να τις  κάνει σωστά. Αυτό δεν πειράζει γιατί στο σχολείο πηγαίνουμε για να μάθουμε
• Αυτό είναι υπεύθυνο για την προετοιμασία των σχολικών του εργασιών
• Η παρακολούθηση του σχολείου και η προετοιμασία των σχολικών εργασιών είναι αδιαπραγμάτευτο καθήκον κάθε παιδιού σε όλα τα μέρη του κόσμου
• Εξηγούμε με απλά λόγια και σοβαρό ύφος για την  υποχρεωτική φοίτηση. «Ως γονείς, είναι καθήκον μας να πηγαίνουμε καθημερινά στη δουλειά μας και  να εργαζόμαστε, ακόμα κι αν αυτό μας κουράζει. Την  ίδια υποχρέωση έχουν και τα παιδιά να πηγαίνουν στο σχολείο και να είναι επιμελείς μαθητές. Οφείλουν να φροντίζουν οι ίδιοι τις σχολικές τους υποχρεώσεις. Το σχολείο, αλλά  και οι σχολικές υποχρεώσεις, είναι καθήκον του κάθε παιδιού, όπως είναι η δουλειά του μπαμπά και της μάμας»
• Έχοντας το παιδί κατανοήσει την σημασία του σχολείου και των σχολικών εργασιών ποτέ δεν επιβραβεύουμε με αντάλλαγμα π.χ. «κάνε τις εργασίες σου και θα σου πάρω παγωτό»
• Είναι πάντα προτιμότερο να επιβραβεύουμε το παιδί λεκτικά και ποτέ με υλικά αγαθά (σοκολάτες, μπισκότα, καραμέλες). Ζωγραφίστε ένα αστέρι ή κολλήστε ένα αστεράκι στο τετράδιο του
• Επιβραβεύστε τη συνέπεια και την προσπάθεια, το ζήλο, την επιτυχία αλλά ποτέ την υποχρέωση που έχει για να κάνει τις καθημερινές σχολικές εργασίες
• Καθορίστε ένα έπαθλο στο τέλος μιας περιόδου, στο τέλος του μήνα, στο τρίμηνο,  με μια ψυχαγωγική δραστηριότητα όπως βόλτα στη θάλασσα, στο πάρκο, να πάτε σινεμά ή να επισκεφτείτε ένα μουσείο και όχι μια υλική επιβράβευση όπως παιχνίδια, γλυκά κ.λπ.
• Θέστε σαφή κριτήρια για το έπαθλο και τηρήστε τα με απόλυτη συνέπεια. Σε καμία περίπτωση μην επιβραβεύσετε το παιδί αν δεν πληροί τις υποχρεώσεις του. Αν δεν κατάφερει να κερδίσει το έπαθλο δείξτε προσοχή ώστε να μην γίνετε απαξιωτικοί με την συμπεριφορά σας ή τους χαρακτηρισμούς σας. Μην κάνετε συγκρίσεις με άλλα παιδιά ή αδέλφια. Απλά ενθαρρύνετέ το να προσπαθήσει πιο πολύ την επομένη φορά και διαβεβαιώστε  ότι θα του συμπαρασταθείτε και θα το υποστηρίξετε στη νέα του προσπάθεια

 Αξιολόγηση της προόδου από τους γονείς

• Στο τέλος κάθε τετραδίου, υπάρχει μια σελίδα αξιολόγησης ώστε να μπορείτε να παρακολουθήσετε την πρόοδο του παιδιού σας και να είστε σίγουροι ότι το παιδί σας μαθαίνει σωστά.

Αν πάλι διαπιστώσετε  ότι το παιδί σας και εσείς έχετε διάθεση και όρεξη για ακόμα περισσότερη εξάσκηση τότε ζητήστε μας να σας στείλουμε το επόμενο εξατομικευμένο τετράδιο με νέο υλικό και ασκήσεις εξάσκησης

Πώς να παραγγείλετε ένα νέο τετράδιο με περισσότερες ασκήσεις εξάσκησης;

Με τον προσωπικό κωδικό που θα βρείτε στο κάτω μέρος σε κάθε φύλλο εξάσκησης του τετραδίου μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας τηλεφωνικά ή μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και να σας στείλουμε επιπλέον υλικό εξάσκησης, πάντα εξατομικευμένα, σύμφωνα με τις ατομικές ανάγκες και δυνατότητες του παιδιού σας.